“ağası var/ köyümün ağası var/ mevlam ellere ağa vermiş/ bizde de bu yağ tavası var…” m. dişli

insan doğası gereği, meylini yanı başındakine değil uzaktakine yönlendirir. hayatımızın merkezindeki nesneler de bu sebeple pek ilgimize mazhar olmaz. ne zamanki şöyle bir nefeslenip, günlük rutin denen girdaptan kafamızı kurtarıversek, eşyalar bize hikayesini açar.

daha önce urfa’da sıtıl dediğimiz kova ile ilgili yazmıştım. bugün de tava seslendi bana mutfaktan. farsçada kızartma demiri manasına gelen tava kelimesi, zamanla dilimize ve evimize yerleşmiş. hem de öyle kıyısına köşesine değil, mutfağımızın ve hatta kültürümüzün tam orta yerine…

şehirlerle hemhal olmuş, her kent muhtevasını değiştirip adını vermiş tavanın yanına: ankara tava, hatay tava, siverek tava demişiz.. bakırdan dövülmüş, nesilden nesile aileleleri doyurmuş. sonra direnememiş kolaycılığa, alüminyuma bırakmış yerini. asrileşme maceramıza paralel o da teflona, granite dönüşmüş. yapı malzemesi değişse de işlevi ve eşkali hiç değişmemiş.

peki, tava, bu kadar merkezinde olduğu evin hali vakti ile ilgili bir şey söylemez olur mu hiç? varsıl evlerin mutfaklarında vok tavalar, sos tavaları arzı endam ederken, yoksul evlerde kulpunun plastiği düşmüş tavalar havlu ile tutulur. çatalla çizilmesin diye ekmek banılır bir tarafta tavaya, diğer yanda çizilmez tava ekmekle hiç tanışmamıştır varlığınca.

iyi hoş da nerden çıktı bu tava bahsi diyeceksiniz. urfalı şair yazar mustafa dişli’nin girişte alıntıladığım spontane şiirinden. onu da babamdan dinlediğim kadarıyla anlatıp bitirelim tava bahsini…

tüm sanatlarda olduğu gibi hicivde de mahir olan, mustafa amca, hatibi hatta her şeyi olduğu cumhuriyet halk partisi’nden sırf ağa olduğu için milletvekili olan necati aksoy bey’den bahsederken, bu şiiri irticalen söylemiş ve hem yüreğini soğutmuş hem de literatürde tava üzerine ilk şiirin müellifi olmuştur.

tavayı aracı kılınca eleştirisine, muarızları bir şey diyememiş… sözün gücü o zamanlar granitten sert, söz sahibinin karizması döküm tavadan muhkemmiş…

#urfa #mustafadişli #tava #hiciv #çizim