insan ömrü çok kısa. her mükemmel kitabı bitirirken bunun ayırdına daha iyi varıyorum. başımı kaldırmadan okusam dahi harikulade kitapların binde birinin kapağını açamadan ömrümü tüketeceğim. elbette diğer yanda, bu kısacık hayat serüveninde muazzam bir kitaba denk gelmek gibi bahtiyarlık yok.

urfa ziyaretimde, rızvaniye sahaf’a uğradım ve abdürrahim ağabey bu kitabı çok seversin diye önerdi, canlarına değsin’i. fakat yanıldı, çok sevmedim; aşık oldum.

mehmet saraç’ın kaleminden çıkan canlarına değsin, bir hatırat. hemşehrim, altmışlardan seksenlere uzanan üç farklı on yılda özyaşam öyküsünü ve şüphesiz bununla paralel biçimde urfa’yı anlatıyor. elbette bu süre zarfında yaşanan toplumsal, siyasal değişimleri de…

saraç her urfalı gibi şikemperver. nitekim kitapta urfa yemekleri ve yemeğin urfa kültüründeki yeri hayli yer kaplıyor. öyle ki yazar, bahsi geçen yemekler için ayrı bölümler açıp, bağlamdan kopmadan onların tarifini veriyor. düşünün, ne kadar leziz bir kitap…

eserin odağında urfa olsa da, müellifin ilk çağlarını geçirdiği nizip ve gençliğinde yolunun düştüğü istanbul ile ankara’ya dair de kıymetli notlar var. eser bu yanıyla okuyucuya, türkiye’nin değişim ve gelişim yıllarını bu kentlerdeki içtimai hayat üzerinden gözlemleme imkânı sunuyor.

bu anlattıklarıma bakıp iki noktada yanılabilirsiniz. öncelikle, kitap urfa ekseninde geçiyor bu sebeple sadece urfalılara hitap ediyor, diye düşünmeyin. tanpınar’ın beş şehir’i nasıl anlattığı kentlerin ötesinde bir klasiğe dönüştüyse, canlarına değsin de billur gibi dili ile her okurun zevk alacağı bir yapıt. ikincisi de kesinlikle bir güzelleme ile karşı karşıya değiliz. bilakis kitap eleştirilecek yerde lafını sakınmayan, devrimci bir bakış açısı ile kaleme alınmış.

şahsen elimde bir imkan olsa her urfalıya canlarına değsin’i mutlaka okuturdum. hele de eğitim çağındaki gençlere kentin yakın tarihini ve döneme dair portreleri öğrenmeleri için okullarda zorunlu tutardım. 

mehmet saraç, ‘canlarına değsin’ demiş, dileği gerçek oldu. bu kitap hem yüreğime, hem ruhuma hem zihnime hasılı, canıma değdi, değmekle de kalmadı alabildiğine derin bir iz bıraktı.

#canlarınadeğsin #mehmetsaraç #urfa #urfatarihi