“çağına fazla gelen, deha sahibi her ince ruhlu insan gibi; akif’in hayatının tek kelimelik özeti de yalnızlıktı. münzevi hayatının ilk safhasında, kalabalıklar içinde tek başına, ikinci döneminde ise kalabalıklardan uzak yalnız yaşadı ve öyle öldü…”

istiklal şairimizi anmak için yazdığım bir yazıya bu cümlelerle başlamıştım. murat bardakçı’nın kaleminden çıkan “makbule” isimi kitabı okurken aklıma sık sık bu tanım geldi.

bebek yaşta vefat eden kardeşleri ve erken kaybettiği ebeveynini göz önüne alırsak; makbule hanım, gazi mustafa kemal atatürk’ün hayattaki yegane yakın akrabasıydı. ancak gerek dönem şartlarında kadının içtimai rolü gerekse de makbule hanımın fıtraten saf yaradılışlı oluşu sebebiyle, biricik hemşiresi gazi’nin kalabalık içindeki yalnızlığına çare olamadı. bilakis büyük dâhinin hayattaki yüklerinden biri oldu demek acımazsızca olmaz kanımca.

makbule kitabı, muntazam tutulan dönem kayıtları ve murat bardakçı’nın titiz çalışması sayesinde harika bir referans eser olmuş. bardakçı, resmi dokümanlarla yetinmeyerek, özel arşivlerden, birebir görüşmelere ilave kaynaklarla kitabı zenginleştirmiş.

eser, makbule hanım’ın hayatını merkeze alsa da, atatürk’ün hususi yaşamına, aile ilişkilerine ve günlük hayat alışkanlıklarına dair pek çok kıymetli anekdot içeriyor. 

benim için hatıraların en ilgi çeken yanı, atatürk’ün sarkazmı ne denli sık kullandığına tanıklık etmek fırsatı oldu. tabiri caizse ortamı manipüle edip, sonra geri çekilerek bıyık altından gülüşle muhatapları izlemesi sanırım atatürk’ün kalabalıklar içindeki münzevi hayatının en önemli rengiydi. 

bu da aklıma bir başka yalnız adam atsız’ı getirdi ister istemez. rıza nur’un terekesinden çıkan havsala aletiyle, gelenlerin kafatasını ölçer gibi yapıp, türklükleri konusunda onları şüpheye düşüren ve reaksiyonlarını izleyen atsız beğ ile, makbule hanım’a restoranın içinde ateş ettirip, gözaltına alınmasını talep eden atatürk, dâhilerin yalnızlıkla başa çıkma yolunun aynı olduğunu hatırlattı.

“makbule” üzerine bir değil, bir dizi yazılsa bile kitabın hakkını vermeye yetmez. o yüzden içeriğe pek girmedim. meraklıları alıp okuyunca abartmadığımı anlayacaktır.

#makbule #makbuleatadan